山由話
山由話（越南語：Tiếng Sán Dìu，山由話：Sán Dìu Vả），又稱山瑤話，是越南山由族所使用的語言，一般認為其屬於粤语钦廉话[1]。山由族日常交流與唱歌時都使用山由話，不過近些年山由族年輕人講越南语較多，母語保留狀況不太樂觀[1]。
| 山由話 | |
|---|---|
| Tiếng Sán Dìu 山瑶方言 (Phương ngữ Sơn Dao) | |
| Sán Dìu Vả | |
| 母语国家和地区 |  越南 |
| 区域 | 越南北部及西原 |
| 族群 | 山由人 |
母语使用人数 | 180 000 (2019) |
| 語系 | |
| 語言代碼 | |
| ISO 639-1 | zh |
| ISO 639-2 | chi （B） zho （T） |
| ISO 639-3 | yue |
| ISO 639-6 | - |
数字
| 单字 | 山由话 | 对应汉字 |
|---|---|---|
| 1 | ết | 一 |
| 2 | lóang | 两 |
| 3 | sam | 三 |
| 4 | sị | 四 |
| 5 | ngú | 五 |
| 6 | lộc | 六 |
| 7 | sết | 七 |
| 8 | bát | 八 |
| 9 | kíu | 九 |
| 10 | sịp | 十 |
| 20 | nghi sịp | 二十 |
| 30 | sam sịp | 三十 |
| 100 | ết bác | 一百 |
| 1000 越南盾 | xen | 仙 |
藝術創作
民歌
山由話有許多口口相傳的民歌。比較出名的是有關婚禮時的歌。以下是男女方見面打招呼時所唱的歌（節錄）：[2]
| 山由話歌詞 | 越南話譯詞 | |
|---|---|---|
| 女
唱 |
Pha lán tạnh chấy ít théo khổng | Lễ nghi họ gái bày trước cửa |
| Khống lống bọi sọng ít sông hống | Thiếp hồng nghênh tiếp giữa đường môn | |
| Dịu dón kim mạn sênh ca chíu | Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ | |
| Sênh ca chíu lạy ngỏi lán hống | Chào đón qua viên họ trai sang. | |
| 男
唱 |
Hống vún lói chép cao san cạy | Sao sáng đến gặp mây tương ngộ |
| Hách vún lói chép ốc dém thói | Một lòng một dạ đến kết duyên | |
| Dịu don kim mạn sênh ca chíu | Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ | |
| Leng con sút chép tam lóng thói | Lễ vật dẫn sang kính gia tiên. |
接下來唱「開花酒」歌（節錄）：
| 山由話歌詞 | 越南話譯詞 |
|---|---|
| Láp sọng nhóng món cay báo sác | Đã có bạn trai thương yêu mến |
| Hông sui dóng dịu dẹp sang sống | ông tơ bà nguyệt se lứa đôi |
| Dịu dón kim mạn sếnh cô hô chú công. | ngày lành tháng tốt dâng hôn lễ |
| hạnh phúc tràn đầy một niềm vui. |
然後到「敬祖合唱」（節錄）：
| 山由話歌詞 | 越南話譯詞 |
|---|---|
| Hoi híu leo | Quan viên hai họ cùng dâng lên |
| Tam váng tạnh chấy lép váng thói | Dâng chén rượu đào kính gia tiên |
| Na cọi mói nhín lói cón chíu | Hai nhà thông gia thành hôn lễ |
| Na cọi tạm lóng ben sút lói. | Hạnh phúc đôi trẻ mãi vững bền |